UPTET Paper 2 Mock Test 5 – Sanskrit Quiz संस्कृत विषय के अभ्यर्थियों के लिए तैयार किया गया एक विशेष अभ्यास सेट है। यह क्विज़ न केवल भाषा की मूलभूत समझ को परखता है, बल्कि व्याकरण, वाक्य रचना, समास, तथा शब्द भंडार पर आपकी पकड़ को भी मजबूत करता है। इस मॉक टेस्ट के माध्यम से आप जान पाएंगे कि परीक्षा में किस प्रकार के प्रश्न पूछे जाते हैं और उन्हें सही ढंग से हल करने की तकनीक क्या होनी चाहिए।
इस टेस्ट में संस्कृत व्याकरण, अनुवाद, वाक्य विन्यास, अपठित गद्यांश, और शिक्षण दृष्टिकोण से संबंधित प्रश्नों का समावेश किया गया है। यह क्विज़ आपकी अवधारणाओं को सुदृढ़ करते हुए आपको वास्तविक परीक्षा वातावरण का अनुभव कराएगा। निरंतर अभ्यास से न केवल आपकी गति और सटीकता में सुधार होगा, बल्कि आप आत्मविश्वास के साथ UPTET परीक्षा का सामना कर पाएंगे।
UPTET Paper 2 Mock Test 5 – Sanskrit Quiz
Question 1: ‘नारियल और जामुन’ को क्रमशः संस्कृत में लिखा जाता है-
1) नारंगम्, काजवम्
2) नारिकेलम्, जम्बूफलम्
3) लीचिका, नीम्बूकम्
4) आम्रम्, दाडिमम्
Question 2: 'तेरह' को संस्कृत में कहेंगे
1) त्रयदश
2) त्रेदश
3) त्रयोदश
4) इनमें से कोई नहीं
Question 3: 'पाणिना मुखं प्रक्षालयति' में पाणिना कारक है
1) अपादानकारक
2) अधिकरण
3) कर्ता कारक
4) करण कारक
Question 4: 'सर्व' (पुल्लिंग) का तृतीया द्विवचन का रूप है -
1) सर्वाभ्याम्
2) सर्वेभ्यः
3) सर्वाभिः
4) सर्वे
Question 5: 'मित्र' पद किस लिंग में प्रयुक्त होता है?
1) पुल्लिंग
2) स्त्रीलिंग
3) नपुंसकलिंग
4) सभी लिंगो में
Question 6: 'भागों वाले तालु आदि स्थानों में जो अच् ऊपरी भाग में बोला जाये, उसकी संज्ञा है-
1) उदात्त
2) अनुदात्त
3) स्वरित
4) इनमें से कोई नहीं
Question 7: निम्नलिखित प्रश्न में, चार विकल्प में से उस सही विकल्प का चयन करें जो निर्देशनुसार वाक्य परिवर्तन वाला सही विकल्प है।
हाथी ने केला खाया। (कर्म वाच्य)
1) हाथी केला खाता है।
2) हाथी ने केला खा लिया।
3) हाथी द्वारा केला खाया गया।
4) हाथी केला खाया।
Question 8: दिवाकराद्रक्षति यो गुहासु लीनं दिवभीतामिवान्धकारम्। श्रुद्रेऽपि नूनं शरणं प्रपन्ने ममत्वमुच्चैः शिरसा सतीव।।
इस पद्य में अलंकार है-
1) उपमा
2) रुपक
3) अर्थान्तरन्यास
4) इनमें से कोई नहीं
Question 9: 'प्रीतोऽस्मि' किस सूत्र का उदाहरण है ?
1) ओमाङोश्च
2) अतो रोरप्लुतादप्लुते
3) अन्तादिवच्च
4) हशि च
Question 10: 'गन्ता' शब्द में कौन सा लकार है?
1) लुट्
2) लृट्
3) लुङ्
4) लिट्
Comprehension: (Que No. 11 - 13)
सूचना - अधोलिखितं गद्यांश पठित्वा तदनन्तरं प्रदत्तप्रश्नानां विकल्पात्मकोत्तरेभ्यः समुचितम् उत्तरं चिनुत
बलस्तु शक्तेरपरपर्यायः। अस्य द्वेधा विभागो भवितुं शक्यते। तत्र शरीर प्राधान्येन शारीरिकबलं बुद्धिप्राधान्येन च बुद्धिवलम् इति। उभयोर्भेदयोर्मध्ये शारीरिकबलापेक्षया बुद्धिवलस्यैव प्रधानता प्रथते। शारीरिकबलसम्पन्नाः सिंहादयः पशवः यद्यपि क्षणेनैव मनुष्यं महायात्रापधथिकं विधातुं सक्षमाः, परन्तु कृशकायस्य बुद्धिबलसम्पन्नस्य मनुष्यस्य संकेतमात्रेण एव क्रीडां कुर्वन्तो स्वक्रीडाकौशलेन दर्शकमनांसि रञ्जयन्तो दृश्यन्ते एव। अर्थात्, पशुषु शारीरिकबलस्य सत्ता मनुष्यापेक्षया समधिकमात्रायां वर्तते, परन्तु तदपेक्षया अतिन्यूनमात्रायां शारीरिकबलसम्पन्नाः मनुष्याः तेषु शासनं कुर्वन्तो बुद्धिबलस्य महत्तां प्रकटयन्ति। सर्वविधेषु कार्येषु अपि संलक्ष्यते यत् शारीरिकबलोपजीवी साधारणः श्रमिको बौद्धिकवलोपजीविनो जनाद् अधिकमात्रायां कार्यं कुर्वन् स्वेदबिन्दुभिः स्नातोऽपि न्यूनेन वेतनेन सार्द्धं न्यूनामेव सामाजिकप्रतिष्टां लभन्ते। सम्प्रति बुद्धिबलाद् विज्ञान-बलाद्वा भूकम्पस्य, वातप्रकोपस्य, नदीवेगस्य, वर्षावेगस्य, सामुद्रिकप्रकोपस्य इतरस्य प्राकृतिकप्रकोपस्य वा सूचनामधिगम्य मनुजः सावधानो जायते, तस्मात् स्वरक्षणं च कुर्वन् क्षतिमपि न अवाप्नोति।
Question 11: बलस्य कति भेदाः सन्ति?
1) 1
2) 2
3) 3
4) 4
Question 12: शारीरिकबलोपजीवी बौद्धिकवलोपजीविनो जनाद् अपेक्षया -
1) अधिकं वेतनम् लभन्ते
2) उचितं वेतनम् लभन्ते
3) न्यूनम् वेतनम् लभन्ते
4) अप्रासङ्गिकेव प्रश्नः
Question 13: कः स्वक्रीडाकौशलेन दर्शकमनांसि रञ्जयन्ति?
1) मनुष्यः
2) विद्वान
3) श्रमिकः
4) पशवः
Question 14: 'विद्याधनम्' इस समास का विग्रह कैसा होता है?
1) विद्या एव धनम्।
2) विद्या इति धनम्।
3) विद्या इव धनम्।
4) विद्या धनम् इव।
Question 15: ते परिश्रमेण अन्नम् _______ इस वाक्य का पूरक है
1) उत्पादयति
2) उत्पादयिता
3) उत्पादयामि
4) उत्पादयन्ति
Question 16: शुद्ध वाक्य है-
1) तौ पठन्तु
2) सः पठताम्
3) तौ पठताम्
4) सः पठन्तु
Question 17: 'वीक्ष्य' इसमें कौनसा धातु है?
1) वि
2) ईक्ष्
3) वीक्ष्
4) य
Question 18: 'इदानीम् आवां मित्रे स्वः में रेखांकित पद में कौन सा प्रत्यय है?
1) सुँ
2) शस्
3) व
4) वस्
Question 19: 'प्रणमति' यहाँ कौनसा उपसर्ग है?
1) प्र
2) प्रण
3) प्रति
4) प्रणम
Question 20: 'युधिष्ठिरः' इस पद में समास है-
1) अलुक् समासः
2) सप्तमी तत्पुरुष
3) नञ् तत्पुरुष
4) उपपद तत्पुरुष
Comprehension: (Que No. 21 - 23)
निर्देश - अधोलिखितं श्लोकान् पठित्वा प्रश्नानां विकल्पात्मकोत्तरेभ्यः उचिततमम् उत्तरं चित्वा लिखत-
केयूराणि न भूषयन्ति पुरुष, हारा न चन्द्रोज्ज्वलाः;
न स्नानं न विलेपनं न कुसुमं, नालंकृता: मूर्द्धजाः।
वाण्येका समलंकरोति पुरुषं, या संस्कृता धार्यते;
क्षीयन्ते खलु भूषणानि सततं, वाग्भूषणं भूषणम् ।।
Question 21: 'क्षीयन्ते खलु भूषणानि सततं, वाग्भूषणं भूषणम्' वाक्येऽस्मिन् अव्ययमस्ति-
1) सततं
2) भूषणम्
3) वाग्भूषणं
4) खलु
Question 22: मनुजं अलङ्करोति-
1) संस्कृतम्
2) तारका
3) वेषम्
4) वाक्
Question 23: 'चन्द्रोज्ज्वलाः' कस्य विशेषणमस्ति?
1) पुरुष का
2) हारस्य
3) स्नानस्य
4) मूर्द्धजस्य
Question 24: ''..........लिंग-परिमाण-वचनमात्रे प्रथमा" यहाँ रिक्तस्थान की पूर्ति करें-
1) उपसर्गार्थ
2) प्रातिपदिकार्थ
3) प्रत्ययार्थ
4) मत्वर्थीय
Question 25: 'टाप्' प्रत्यय का उदाहरण है -
1) दाता
2) सोमशर्मा
3) युवति
4) मूषिका
Question 26: धेनविति में सन्धि है
1) धेनव + इति
2) धेनवे + इति
3) धेनो + इति
4) धेनु + इति
Question 27: त्रिभाषा सूत्र में मातृभाषा को किस स्थान पर रखा गया है?
1) प्रथम
2) द्वितीय
3) तृतीय
4) कोई नहीं
Question 28: गत्वा में प्रकृति एवं प्रत्यय है
1) गम् + क्त
2) गम् + अनीयर्
3) गम् + क्त्वा
4) गम् + क्तिन्
Question 29: 'प्रथमो भागः' में प्रथम शब्द के र् (रुँ) को उ करने वाला सूत्र है-
1) रोरि
2) रोऽसुपि
3) हशि च
4) अतो रोरप्लुतादप्लुते
Question 30: 'तारबूजम्' का समानार्थी पद है -
1) नारङ्गम्
2) कालिन्दम्
3) नीम्बूकम्
4) खर्बुजम्